Mieszko II Lambert – ulubieniec i następca Bolesława Chrobrego
Mieszko II przyszedł na świat w okolicach 990 roku. Jego ojciec, znany Bolesław I Chrobry, miał wobec niego duże oczekiwania i widział go jako swojego przyszłego następcę na tronie Polski. Działo się tak mimo istniejącej tradycji, która zazwyczaj nakazywała przekazywanie władzy najstarszemu synowi, w tym przypadku Bezprymowi. Mimo to Bezprym został początkowo skierowany do życia w kościele, lecz po śmierci ojca opuścił stan duchowny.
Młodość i małżeństwo Mieszka II
Mieszko spędził swoje młodzieńcze lata na intensywnej nauce, co odróżniało go od wcześniejszych przedstawicieli dynastii Piastów. Był on bowiem wykształcony, umiał czytać i pisać oraz interesował się językami. Jego ojciec zadbał również o to, by przekazać mu wiedzę niezbędną do zarządzania państwem, w tym umiejętności z zakresu wojskowości i dyplomacji.
Podczas konfliktu z cesarzem Henrykiem II w 1013 roku, Mieszko udał się do Merseburga jako poseł, by negocjować warunki pokoju. Chociaż rozmowy nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, przyszły król powrócił do kraju z nowo poślubioną małżonką, Rychezą Lotaryńską. Rycheza, będąca wnuczką Ottona II, wniosła do małżeństwa cesarskie pochodzenie. W kolejnych latach para miała kilkoro dzieci, w tym przyszłego władzę Polski, Kazimierza Odnowiciela, który przyszedł na świat w 1016 roku.
Mimo zawarcia małżeństwa z przedstawicielką cesarskiego rodu Mieszko nie wycofał się z działań wojennych przeciwko Henrykowi II. Kontynuował udział w walkach aż do momentu podpisania pokoju w Budziszynie 30 stycznia 1018 roku. Nie ma jednak informacji, by towarzyszył Bolesławowi Chrobremu w jego wyprawie na Ruś. Dlatego uważa się, że na początku lat dwudziestych Mieszko przebywał w Krakowie, gdzie rządził wraz z Rychezą, zgodnie z wolą swojego ojca.
Walka o tron i koronacja Mieszka II
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie dotyczące momentu koronacji Mieszka II na króla Polski. Historycy nie mogą dojść do porozumienia, czy wydarzenie to miało miejsce w momencie, gdy Bolesław Chrobry przyjmował koronę, czy też kilka miesięcy później, dokładnie 25 grudnia 1025 roku. Wiadomo jednak, że ceremonia odbyła się w gnieźnieńskiej katedrze.
W kontekście koronacji Mieszka II zauważalny jest pewien pośpiech, z jakim dążył on do przejęcia władzy. Być może wynikało to z rywalizacji panującej w rodzinie królewskiej. Jego bracia, Bezprym i Otton, również mieli ambicje objęcia tronu. Po tym, jak zostali wygnani z kraju, znaleźli azyl w Kijowie, gdzie w ukryciu knuli plany odwetu.
Spiski braci Mieszka z zagranicznymi mocarstwami doprowadziły do szybkich konsekwencji. Polska została zaatakowana zarówno od zachodu przez cesarskie wojska, jak i od wschodu przez armię ruska. Niektórzy współcześni badacze określają te wydarzenia jako pierwszy, choć często zapominany, rozbiór Polski.
Okres panowania Mieszka II
Mieszko II Lambert, koronowany syn Bolesława Chrobrego, szybko napotkał na trudności w swoich rządach. Jego bracia, pragnący zemsty, sprowadzili na Polskę najazd sąsiednich państw. Sytuację młodego władcy dodatkowo komplikowała silna opozycja w kraju oraz brak sojuszników o znaczącym wpływie. Te okoliczności zmusiły go do opuszczenia Polski. Władzę przejął jego starszy brat Bezprym, który podporządkował się cesarzowi, wysyłając mu koronę jako znak poddaństwa. Korona wróciła do Polski dopiero za czasów wnuka Mieszka II, Bolesława II Szczodrego.
W okresie wygnania Mieszko II znalazł schronienie u księcia Udalryka w Czechach. Tamtejsza szlachta, chcąc osłabić potencjalną siłę polskich władców, postanowiła wykorzystać sytuację. Udalryk nakazał uwięzienie i okaleczenie Mieszka, co miało uniemożliwić mu powrót na tron. Po śmierci Bezpryma książę czeski zmienił zdanie i pozwolił Mieszkowi wrócić do Polski. W Merseburgu cesarz niemiecki zdecydował o podziale ziem polskich między Mieszka, jego brata Ottona oraz krewnego Dytryka.
Mimo przeciwności Mieszko II odzyskał pełnię władzy po tajemniczej śmierci Ottona, podczas gdy o dalszych losach Dytryka nie zachowały się informacje. Niestety, jego panowanie nie trwało długo. Zmarł w maju 1034 roku, mając 44 lata.
Tajemnicza śmierć Mieszka II
Śmierć Mieszka II Lamberta, syna Bolesława Chrobrego, pozostaje zagadką, która do dziś budzi zainteresowanie historyków. Istnieją różne relacje dotyczące przyczyn jego śmierci, ale ich wiarygodność bywa kwestionowana. Jedna z nich, pochodząca od Gotfryda z Witerbo, niemieckiego kronikarza z XII wieku, sugeruje, że Mieszko II został zabity przez swojego giermka. Ta teoria nie jest jednak szeroko akceptowana we współczesnych badaniach.
Inną hipotezę zaproponował dominikanin z Krakowa, Traska, żyjący w XIV wieku. W swoich zapiskach opisuje on Mieszka II jako człowieka, który na skutek wygnania i kastracji stracił zdrowie psychiczne i ostatecznie popełnił samobójstwo. Pomimo że relacje Traski są uznawane za wiarygodne przez wielu historyków, to jednak pełne zrozumienie okoliczności śmierci Mieszka II może nigdy nie być możliwe. Jeśli rzeczywiście doszło do samobójstwa, byłby to unikatowy przypadek w historii polskich władców, ponieważ żaden inny monarcha nie zakończył swojego życia w ten sposób.